تاریخ تولد | ۱۲۲۲ه.ش. |
---|---|
تاریخ درگذشت | ۱۲۸۸ه.ش. |
محل تولد | منطقه مازندران |
در روستای لاشک، واقع در کجور متولد شد. | |
محل درگذشت | شهر تهران |
پس از فتح تهران، شیخ فضلالله نوری بازداشت شد و به حکم شیخ ابراهیم زنجانی در ۹ مرداد ۱۲۸۸ برابر با۱۳ رجب ۱۳۲۷ قمری در میدان توپخانه حدود یک ساعتونیم مانده به غروب به دار آویخته و بعد از ۶ ماه نبش قبر و جسدش به قم منتقل و همانجا دفن شد. | |
ملیت | کشور ایران |
پیرو | مذهب شیعه |
مدفن | شهر قم |
• شیخ فضل الله معتقد به محدود کردن سلطنت استبدادی مطلقه، وجود مجلس قانونگذاری و وضع قوانین عرفی با رعایت ملاحظات شرعی و التزام به عدم مداخله در قوانین اسلامی و ضرورت انطباق نظام سیاسی مشروطیت پارلمانی با اسلام بود. اختلاف اصلی روحانیون مشروطه طلب با شیخ فضل الله نیز ریشه در تعیین مصادیق انطباق یا عدم انطباق عملکرد نظام سیاسی مشروطیت پارلمانی به وجود آمده در ایران عصر مشروطه با قوانین و احکام اسلامی داشت.
• نوع مشروطیت و مجلسی که شیخ فضل الله نوری آن را می طلبید ـیعنی همان مشروطهﺍی که باید مشروعه باشد – درماهیت و مبانی خود با مفهوم، ماهیت، مبانی و کارکردهای نظام سیاسی مشروطیت پارلمانی در یک چارچوب دموکراتیک آن به شیوه پذیرفته شده در فلسفه سیاسی جدید غرب و جوامع غربی از تضادهای اساسی برخوردار بود اما وجود این تضادها و ناهمسانی ها و مخالفت شیخ فضل الله با مشروطیت در یک چنان چارچوبی را الزاماً نمی توان و نباید به سود اثبات مواضع شیخ فضل الله در دفاع از استبداد مطلقه به کار گرفت.
• دقت در افکار و رفتار سیاسی شیخ فضلالله نشان ﻣﻰدهد که وی یک روحانی متشرع و سنت گرای دارای پارهﺍی تمایلات محدود نوگرایانه و اصلاحطلبانه بود. هر چند این افکار محدود نوگرایانه او در مقایسه با علما و روحانیان مشروطهطلب از سطح پایینتر وعمق کمتری برخوردار بود، در مقایسه با روحانیون مشروعهطلب و سنتگرای افراطی و درباری که آشکارا به دفاع از سلطنت استبدادی مطلقه برخاستند، او با نفی قدرت مطلقه حکومت، اصل محدودیت اختیارات حاکم، وضع قوانین عرفی در مجلس مبعوثان در جهت مصالح عمومی و جلوگیری از ظلم و تعدی درباریان به مردم و نیز برخی نوگراییها و اصلاحطلبیهای هر چند محدود را به رسمیت شناخت. شیخ فضلالله نوری با برداشتی که از مشروطیت غربی – به مثابه تضاد اصلی – و مهمترین خطر برای مذهب و ارکان اقتدار و اختیارات روحانی داشت، به مخالفت با آن برخاست.
• در مسأله بانک استقراضی روس، شیخ فضلالله نوری مدرسه و گورستان را به بهای هفتصد و پنجاه تومان به دو کارگزار دولت روس فروخت و به بانک واگذار کرد. که این قضیه در مقدمهای بود بر جدایی از حرکت مشروطه خواهان.
• در جریان فتح تهران و در زمانی که سپهدار تنکابنی، شهر قزوین و سردار اسعد بختیاری قم را تسخیر کرده و بطرف تهران رهسپار بودند، شیخ از طریق مشیرالسلطنه (صدراعظم) ادرخواست ۱۰۰ قبضه سلاح نمود تا ضمن محافظت از خود درمقابل مردم، نیروهای محله سنگلج بتوانند با مشروطه خواهان به مقابله و جنگ بپردازند.