مناصب و مشاغل
وزیر
( از ۱۲۷۶ه.ق. تا ۱۲۹۸ه.ق. )
در 1276 ه.ق اعتضادالسلطنه که ریاست دارالفنون را هم برعهده داشت به عنوان اولین وزیر علوم و صنایع منصوب شد. اعتضاد السلطنه در این مقام گروهی از مترجمین فرانسوی دان گرد آورد و به تالیف و ترجمه کتب مهم پرداختند از جمله کتاب "گفتار در روش" دکارت را به فارسی ترجمه کردند. اعتضادالسلطنه با ياري ملاعلى محمد اصفهانى يك فصل از آثار الباقيه بیرونی را به فارسى درآورد و ديباچه‌اي بر آن نگاشت. او همچنین طرح تایف نامه دانشوران را ایجاد کرد. وي در دوران تصدي وزارت علوم، در پى اصلاح خط فارسى برآمد و در اين زمينه‌ها با آخوندزاده مكاتبه كرد و او نيز فوايد طرح خود را در اصلاح يا تغيير خط فارسى براي وزير علوم مى‌نوشت.
رئیس
وی مشهورترین رئیس دارالفنون است. مدرسه دارالفنون ابتدا جزء تشكیلات دربار بود و رئیس مدرسه با حمایت و زیر نظر شخص شاه در كلیه امور مدرسه استقلال كامل داشت و معلمین با اجازه شاه عزل و نصب می‌شدند. این مدرسه تا چهار سال پس از افتتاح زیر نظر یكی از شاهزادگان و یا رجال درباری اداره می‌شد و از آن پس زیر نظر وزارت علوم كه اولین وزیر آن اعتضاد السلطنه بود قرار گرفت. اعتضادالسلطنه در سال ۱۲۴۲ ه.ق کتابخانه شخصی خود را که شامل کتاب‌هایی به زبان‌های فارسی و اروپایی بود به دارالفنون اهدا نمود.
( از ۱۲۷۶ه.ق. )
پس از توفیق اعتضاد السلطنه در احداث خط تلگراف بین تهران تا سلطانیه و از آنجا تا تبریز، اداره تلگراف تاسیس و او به ریاستش انتخاب شد.
عضو
( از ۱۲۷۶ه.ق. تا ۱۲۹۸ه.ق. )
در سال 1276 ه.ق ناصرالدین شاه علاوه بر کابینه شش نفره وزرا، دارالشورای کبرا را تشکیل داد و علاوه بر وزرا، چهار نفر دیگر از جمله شاهزاده علیقلی اعتضاد السلطنه منصوب کرد.
همکاری با
"نامه دانشوران" کتابی است که در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار زیر نظر اعتضادالسلطنه وزیر علوم منتشر شد و شامل زندگی‌نامه بسیاری از نامداران علم و ادب بود.
آثار
نویسنده
تاریخ قاجاریه از آغ‍از تا سال ۱۲۵۹ ه.ق در دو جلد
این رساله محصول بازديد او از آثار بازماندۀ رصدخانۀ مراغه و يادگار سفر او با ناصرالدين شاه به اين شهر در سال 1276ق/ است. كتاب مشتمل بر تاريخ رصدخانۀ مراغه و معرفى زيج‌هايى است كه تا آن روز نوشته شده بوده است.
این کتاب بيشتر با نام شعری و تخلص او، يعنى «فخري» شهرت يافته است. اين كتاب كه مشتمل بر غزليات و رباعيات و انواع ديگر شعر است، تاكنون به چاپ نرسيده. است.
مثنوى عرفانى در حدود 810 بيت، متضمن داستان كلب و شغال است. از اين اثر يك نسخۀ دست نويس در دست است.
مثنوی به شيوۀ فرهاد و شيرين وحشى بافقى است و از آن چند نسخه در كتابخانة شمارة 1 مجلس شوراي اسلامى و كتابخانة آستان قدس رضوي در دست است.
روابط خانوادگی
نام پدر
پسر پنجاه و چهارم فتحعلی‌شاه بود.
نام پسر
نام برادر
دارای رابطه خانوادگی با
عبدالصمد میرزا همسر دختر اعتضادالسلطنه (تاجماه خانم) است.
اعتضادالسلطنه عموی پدر ناصرالدین شاه بود.
