آخرین ویرایش : August 26, 2012

میرزا یوسف آشتیانی مستوفی الممالک

معروف به : میرزا یوسف مستوفی الممالک

وزیر صدراعظم

مناصب و مشاغل

صدراعظم

حکومت قاجار

( از ۱۳۰۱ه.ق. تا ۱۳۰۳ه.ق. )

با آنکه از 1298 ه.ق رئیس الوزرا بود اما مایل نبود صدراعظم خطاب شود، در27 شعبان 1301ه.ق ناصرالدین شاه رسما به او جبه شمسه مرصع و منصب صدراعظمی داد.

وزیر

وزارت مالیه ایران(دوره قاجار)

( از ۱۲۷۵ه.ق. تا ۱۲۸۸ه.ق. )

در سال 1275ه.ق وزیر مالیه شد. در سال 1288ه.ق همزمان با صدارت میرزا حسین خان سپهسالار از مشاغلش کناره گیری کرد.

وزارت مالیه ایران(دوره قاجار)

( از ۱۲۹۰ه.ق. تا ۱۲۹۸ه.ق. )

در سال 1290 ه.ق که مشیرالدوله مغضوب شد، به مشاغل پیشین بازگشت. در 1291 ه.ق براساس دستور ناصرالدین شاه، کارهای داخله و مالیه برعهده مستوفی الممالک گذاشته شد.

عضو

دارالشورای کبری (دوره قاجار)

( از ۱۲۷۶ه.ق. )

روابط خانوادگی

نام پدر

میرزا حسن آشتیانی مستوفی الممالک

نام پسر

میرزا حسن مستوفی الممالک

نام پدربزرگ

میرزا کاظم آشتیانی

دارای رابطه خانوادگی با

میرزا حسین آشتیانی

میرزا یوسف برادرزاده میرزا حسین است.

میرزا هدایت الله وزیر دفتر

میرزا هدایت الله پسرعمو و شوهرخواهر و رقیب کاری میرزا یوسف بود. در سال 1299ه.ق به دلیل اختلاف با او استعفا داد.

تاریخ تولد	۱۲۲۷ه.ق.
تاریخ درگذشت	۱۳۰۳ه.ق.
محل درگذشت	شهر تهران
ملیت	کشور ایران

توضیحات بیشتر:

در سال 1261ه.ق پس از فوت پدرش، از طرف محمدشاه ملقب به مستوفی الممالک گردید. مورد اعتماد امیرکبیر بود. به همین دلیل در طول مدت صدارت میرزا آقاخان نوری، خانه نشین بود.
در سال 1275ق. و پس از عزل آقاخان نوری ناصرالدین شاه او را وزیر مالیه و به عضویت دارالشورای کبری منصوب کرد. شاه در تشکیلات جدیدی که در سال 1283ه.ق ایجاد نمود، مشاغلی را علاوه بر وزارت مالیه برعهده نامبرده گذارد که عبارتند از: اداره امور آذربایجان، کردستان، قم، ساوه، زرند، اداره صندوقخانه شاه، اصطبل خاصه، عمارات دولتی و ...
در سال 1284ق از ناصرالدین شاه عنوان رئیس الوزاره گرفت. در سال 1288ق همزمان با صدارت میرزا حسین خان سپهسالار، مجدداً به آشتیان رفت و انزوا اختیار کرد. در سال 1290 ه.ق که میرزا حسین خان سپهسالار مشیرالدوله مغضوب شد، به مشاغل پیشین بازگشت.
در 1291 ه.ق براساس دستور ناصرالدین شاه، امور مملکتی به دو دسته تقسیم شد: کارهای داخله و مالیه برعهده مستوفی الممالک و امور خارجه و جنگ با مشیرالدوله بود. در سال 1298ق میرزا یوسف با تصویب شاه، تمام مسئولیت های خود را به کودک هفت ساله اش، میرزا حسن، ــ که ملقب مستوفی الممالک شده بود ــ واگذار کرد. در همان سال عنوان رئیس الوزرا یافت و در 1301 ه.ق به مقام صدارت رسید.
ناصرالدین‌‏شاه فقط به صدراعظم‏‌ها «جناب» می‏‌نوشت، ولی سال‏‌ها پیش از صدارت مستوفی‏‌الممالک به او «جناب‏ آقا» خطاب می‏‌کرد. مستوفی‏‌الممالک به حسن اخلاق شهرت داشت و محترمترین فرد زمان خود بود. از معاشرت فرنگی ها اجتناب می کرد و دراویش را گرامی می‏‌شمرد و با آنان دوستی داشت. ارادتش به سید مدد علیشاه هندی که مدعی کیمیاگری بود موضوع خرده گیری بر او بود.
میرزا یوسف زمین‌‏های زیادی در اطراف تهران از ناصرالدین‏‌شاه خریداری و آباد کرد. حسن‌آباد، یوسف‌آباد، بهجت‌آباد و ونک از باغ‌های مستوفی‏‌الممالک بود که اکنون محله‏‌هایی به همین نام‏‌ها بر آن ساخته شده‏‌است.