آخرین ویرایش : December 11, 2012

میرزا یوسف خان تبریزی مستشارالدوله

دیپلمات

مناصب و مشاغل

کنسول

کنسولگری ایران در تفلیس (دوره قاجار)

( از ۱۲۸۰ه.ق. تا ۱۲۸۴ه.ق. )

شارژدافر

سفارت ایران در فرانسه (دوره قاجار)

( از ۱۲۸۴ه.ق. تا ۱۲۸۷ه.ق. )

در مدت سه سال اقامت خود در پاریس چهار مرتبه به لندن رفت، ظاهراً در همین دوره اقامت پاریس، وارد لژ فراماسونری شده‌ است.

کارپرداز

آثار

نویسنده

رساله "رمز یوسفی"

( ۱۲۸۲ه.ق. )

وی در سال 1282ق این رساله را در تهران منتشر کرد.

مستشار‌الدوله رساله معروف «یک کلمه» را در پاریس و در ماه‌های پایان خدمتش در آنجا به اتمام رساند و دست نویس آن را در راه بازگشت به ایران (1287ق) در تفلیس به آخوندزاده نشان داد. این رساله در سال 1291 ق در ایران چاپ شد. منظور از یک کلمه، قانون است که رمز پیشرفت کشورهای غربی است. این رساله از اولین آثار آزادیخواهان ایران به شمار می‌رود و تاثیر مهمی در برانگیختن افکار آزادیخواهانه و مشروطه خواهی داشت. در سال 1323ه.ق که «مرکز غیبی» تشکیل شد، این کتاب راهنمای سیاسی آن انجمن بود.

روابط خانوادگی

نام برادر

میرزا جواد خان مستشارالدوله آذربایجانی

دارای رابطه خانوادگی با

میرزا صادق خان (صادق) مستشار الدوله

میرزا صادق خان برادرزاده میرزا یوسف خان بود.

تاریخ درگذشت	۲۰۲۳ه.ق.
ملیت	کشور ایران

توضیحات بیشتر:

وی فرزند حاج میرزا کاظم تاجر تبریزی بود. خدمات دولتی خود را به عنوان منشی در قنسولخانه انگلیس در تبریز آغاز نمود. چندی بعد به استخدام وزارت خارجه درآمد و پس از آن کارگزار حاجی ترخان (بندر آستارای فعلی) شد (79-1270ه.ق). سپس به تهران بازگشت و کارپرداز قفقاز گردید. پس از سه سال خدمت در تفلیس، به سفارت ایران در پاریس رفت.
در همین دوره اقامت در تفلیس، با میرزا فتحعلی آخوندزاده مناسبات دوستانه نزدیکی پیدا کرد. آخوندزاده در اواسط 1282 ق نگارش مکتوبات کمال‌الدوله را به پایان برده بود. متن مکتوبات کمال‌الدوله در اصل به ترکی نوشته شده بود. متن فارسی مکتوبات حاصل ترجمه مشترک آخوندزاده و یوسف خان در 1283ق است.
از آرزوهای بزرگ او تأسیس راه آهن در ایران بود. و با همین عقیده و ایمان راسخ بود که در سال 1286 ه.ق رساله‌ای به نام "کتابچه بنفش" درباره تأسیس راه آهن سرتاسری ایران نوشت و به شاه عرضه داشت و در سال 1290ه.ق، که در خراسان بود، جزوه دیگری در لزوم کشیدن راه آهن از تهران به خراسان تهیه و منافع آن را ذکر کرد و فتوای روحانیون را در آن باره بدست آورد.
در سال 1299 ه.ق در دوران وزارت مشیرالدوله (برادر زنش) به عنوان معاون وزیر عدلیه انتخاب و لقب مستشارالدوله به نام او صادر شد.
مستشارالدوله در سال 1306 ه.ق نامه مفصلی به مظفرالدین میرزا نوشت و خواهش کرد که آن را از نظر شاه بگذرانند. وی در آن نامه از حکومت استبدادی و فساد دربار انتقاد و اصلاحات مملکتی و ایجاد حکومت قانون و برقراری آزادی و مساوات را خواستار شد.سخنان مستشارالدوله باعث ناخرسندی شد و به فرمان شاه در اوایل سال 1309 ه.ق محبوس در عمارت رکنیه آنجا با زنجیر و کنده نگاه داشتند. وی در زندان تنها بود و اجازه ملاقات با احدی، حتی با سایر محبوسین قزوین، را نداشت. چند سال بعد، به سال 1313 ه.ق درگذشت.